" Ο φτωχούλης του Θεού" -- Νίκος Καζαντζάκης

  Συγγραφέας που έχει παρεξηγηθεί, κατηγορηθεί, παρερμηνευτεί. Συγγραφέας που εύκολα διαβάζεται και δύσκολα κατανοείται. Συγγραφέας, από τους πιο σημαντικούς παγκοσμίως, από τους θεμελιωτές των γραμμάτων και της λογοτεχνίας. Ο πιο πολυμεταφρασμένος συγγραφέας παγκοσμίως, ποιητής, στοχαστής, φιλόσοφος, πεζογράφος, δοκιμιογράφος, μεταφραστής, κριτικός, δημοσιογράφος κ.α.
  Ο λόγος για τον Νίκο Καζαντζάκη που έχει κατηγορηθεί ως άθεος, ως μηδενιστής- είναι γνωστή άλλωστε η επίδραση που άσκησε σε αυτόν ο Φρειδερίκος Νίτσε. Ωστόσο είναι λίγα τα έργα του στα οποία δεν συναντάμε το θρησκευτικό στοιχείο.
  Ο Καζαντζάκης βάζει τους ήρωες του( "βίος και πολιτεία του Αλ. Ζορμπά" , " ο φτωχούλης του θεού", Ο χριστός ξανασταυρώνεται"κ.α) να παλεύουν με τους δαίμονές τους προκειμένου να πλησιάσουν, να έχουν άμεση επικοινωνία με τον Θεό.
Στο έργο του Καζαντζάκη "ο φτωχούλης του Θεού¨" συναντάμε τον Φραγκίσκο της Ασίζης, ο οποίος απαρνιέται κάθε τι σίγουρο και σταθερό (το πατρικό του, τους γονείς του, την περιουσία του) για να κηρύττει την Τέλεια Αγάπη,την τέλεια φτώχεια, την τέλεια απλότητα. Με τον τρόπο αυτό νιώθει πως είναι πιο κοντά στον Θεό και προσπαθεί να κερδίσει την επίγεια ευτυχία, ωστόσο απαρνιέται κάθε τι που τον κάνει να νιώθει ευχάριστα. Ο δρόμος που επιλέγει είναι σκληρός και επώδυνος, επιλέγει την ζητιανιά για να επιβιώσει, επιλέγει να ζει άστεγος και ξυπόλητος. Ταξιδεύει για να κηρύξει την αγάπη και την ειρήνη και νιώθει πως είναι χρέος του να προστατεύσει τους ανθρώπους από τον δρόμο που οδηγεί στην Κόλαση και ταυτόχρονα, χρέος του να τους οδηγήσει "στην Παράδεισο": " στα πέρατα της γης ένας να σκοτωθεί, εσύ σκοτώνεσαι. Στα πέρατα της γης να σωθεί ένας, εσύ σώζεσαι."
Ποιος είναι λοιπόν ο πιο κατάλληλος,ο πιο σωστός δρόμος για να έρθουμε πιο κοντά στον Θεό; Απάντηση δεν υπάρχει και κανείς δεν μπορείς να μας ορίσει ποιον δρόμο πρέπει να ακολουθήσουμε, παρά μόνο η καρδιά μας.
Ο θεός δεν βρίσκεται στις εκκλησίες, αλλά μέσα μας.

Ο Νίτσε και η αιώνια επιστροφή

Όλοι μας έχουμε αναρωτηθεί πώς θα ήταν η ζωή μας αν τα πράγματα, αν η καθημερινότητά μας δεν ήταν όπως ακριβώς είναι. Έχουμε αναρωτηθεί τι θα συνέβαινε αν κάτι, φαινομενικά ασήμαντο, γινόταν αλλιώς. Πολλές φορές, όταν πρόκειται για μια τυχαία συνάντηση λέμε "δεν θα συναντούσα τον τάδε ή την τάδε, αν περνούσα από αυτό το συγκεκριμένο σημείο 1 λεπτό νωρίτερα ή 1 λεπτό αργότερα. Σε μια ακόμη πιο θλιβερή περίπτωση, όπως αυτή των τροχαίων, σκεφτόμαστε " δεν θα είχε πάθει τίποτα αν δεν βρισκόταν στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή ή αν φορούσε κράνος, ζώνη κτλ"

Ο Νίτσε στο έργο του "Χαρούμενη Επιστήμη" (1882) μας δίνει μια εικόνα της έννοιας της αιώνιας επιστροφής :
" τι θα γινόταν αν κάποια μέρα 'η νύχτα ένας δαίμονας γλιστρούσε σαν τον κλέφτη στο κατόπι σου μες στην πιο κατάμονη μοναξιά σου και σου 'λεγε: "αυτήν τη ζωή, όπως τη ζεις τώρα κι όπως την έζησες, θα πρέπει να τη ζήσεις ξανά, κι άλλη μια, κι άλλες αμέτρητες φορές. Και τίποτα καινούριο δεν θα συμβεί, παρά κάθε πόνος και κάθε χαρά και κάθε σκέψη κι αναστεναγμός, και καθετί ανείπωτα μικρό ή μεγάλο στη ζωή σου θα πρέπει να επιστρέψει σ' εσένα, όλα με την ίδια σειρά κ αλληλουχία- ακόμα κι αυτή η αράχνη κι αυτό το φεγγαρόφωτο ανάμεσα στα δέντρα, κι αυτή ακόμα η στιγμή, κι εγώ ο ίδιος.Η αιώνια κλεψύδρα της ύπαρξης γυρίζει πάνω κάτω, ξανά και ξανά, κι εσύ μαζί της, ένας κόκκος σκόνης!" "

Επίσης, στον Ζαρατούστρα του Νίτσε συναντάμε την εξής φράση : " όχι μια καινούρια ζωή ή μια παρόμοια ζωή ή μια άλλη ζωή, αλλά αυτή η ζωή ίδια κι απαράλλαχτη"

Η βασική ιδέα που θέλει να προβάλλει ο Νίτσε με την αιώνια επιστροφή είναι η ενδοσκόπηση του καθενός στον εαυτό του, προκείμενου να καταλάβει πόσο ευχαριστημένος είναι με τη ζωή του,δηλαδή με τις επιλογές που κάνει και με τον τρόπο που επιλέγει να ζει και να διαμορφώνει την καθημερινότητα του.Αν μας δινόταν μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή,τι θα αλλάζαμε και τι θα κρατούσαμε ίδιο; Αν τα αλλάζαμε όλα,τότε είμαστε δυστυχισμένοι και δεν έχουμε βρει κανένα νόημα στη ζωή. Αν πάλι δεν αλλάζαμε τίποτα, τότε σίγουρα είμαστε σε καλό δρόμο γιατί σημαίνει πως είμαστε ευτυχισμένοι και κάνουμε σωστές επιλογές για τις οποίες δεν χρειάζεται να μετανιώνουμε. Ωστόσο, κανένας δεν έχει δεύτερη ευκαιρία στη ζωή και όλοι είμαστε αυτοί που είμαστε και κάνουμε τη ζωή που κάνουμε. Αν κάτι στη ζωή μας γινόταν διαφορετικά,τότε τίποτα πια σε αυτήν δεν θα ήταν ίδιο, με τον ίδιο τρόπο που κι εμείς δεν θα ήμασταν ίδιοι αλλά κάποιοι άλλοι, εντελώς διαφορετικοί από αυτό που είμαστε τώρα. Το καθετί που ζούμε, όσο ανείπωτα μικρό κ αν φαίνεται ή όντως είναι, διαμορφώνει την προσωπικότητα μας με τρόπο που εμείς δεν αντιλαμβανόμαστε συνήθως.
Ο Νίτσε μας συμβουλεύει να γίνουμε αυτό που είμαστε, να είμαστε γενναιόδωροι με τις δυνατότητες μας και να δεχόμαστε τη ζωή όπως ακριβώς είναι κι όχι απλά να την αντέχουμε ως κάτι αναγκαίο αλλά να την αγαπάμε επειδή είναι αυτή που είναι (Amor fati)